Tổng Hợp Một Số Phương Trình Phản Ứng Liên Quan Tới NaHCO3

Tổng Hợp Một Số Phương Trình Phản Ứng Liên Quan Tới NaHCO3

Natri hiđrocacbonat hay natri bicacbonat (tên gọi phổ biến trong hóa học) là tên của muối công thức hóa học NaHCO₃. Do được sử dụng rất rộng rãi trong thực phẩm nên nó còn có nhiều tên gọi khác: bread soda, cooking soda, bicarbonate of soda… Trong ngôn ngữ giao tiếp thông thường, tên của nó được rút ngắn xuống còn natri bicarb, bicarb soda, hoặc chỉ đơn giản là bicarb. Trong ngành thực phẩm còn được biết đến với tên baking soda. Dù soda là tên thông thường của các muối natri cacbonat Na₂CO₃ cũng như natri bicacbonat NaHCO₃ , nhưng thực tế thường gọi natri bicacbonat là baking soda, còn natri cacbonat là soda.

Chất này thường ở dạng bột mịn, trắng, dễ hút ẩm nhưng tan ít trong nước, khi có sự hiện diện của ion H⁺ thì khí CO₂ sẽ được tạo ra. Được sử dụng nhiều trong các ngành công nghiệp hóa chất, thực phẩm, dược phẩm; là một phụ gia thực phẩm thuộc nhóm INS500 (gồm Natri cacbonat (i), Natri hidrocarbonat (ii), Natri sesquicacbonat(iii)) trong đó INS (International Numbering System) là hệ thống đánh chỉ số quốc tế do Ủy ban Tiêu chuẩn Thực phẩm quốc tế Codex xác định cho mỗi chất phụ gia). Chất này theo hệ thống “số E” của châu Âu được gọi là E500(ii).

Một số phản ứng điển hình của NaHCO3

Ion HCO3- có tính lưỡng tính (vừa cho vừa nhận H+), muối của nó với kim loại kiềm như K, Na có pH kiềm, đổi màu quỳ tím nhưng không đổi màu phenolphtalein !
1) NaHCO3 + HCl → NaCl + CO2 + H2O
2) NaHCO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O
3) NaHCO3 + Ca(OH)2 → NaOH + CaCO3 + H2O
4) 2NaHCO3 + Ca(OH)2 → Na2CO3 + CaCO3 + H2O
5) NaHCO3 + AlCl3 + H2O → NaCl + CO2 + Al(OH)3
6) NaHCO3 + NaHSO4 → Na2SO4 + CO2 + H2O
7) NaHCO3 → Na2CO3 + CO2 + H2O (nhiệt phân)
8) NaHCO3 + FeCl3 + H2O → Fe(OH)3 + NaCl + CO2
9) NaHCO3 + BaCl2 → BaCO3 + NaCl + H2O (đun nóng)
10) NaHCO3 + SO2 → NaHSO3 + CO2
B. Muối CO3(2-)
Ion CO3(2-) có tính bazo (nhận proton H+). Hầu hết các muối CO3(2-) là kết tủa, trừ muối CO3(2-) của kim loại kiềm, NH4+ là những muối tan.
1) Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + NaCl
2) Na2CO3 + HCl → NaHCO3 + NaCl (nhỏ từ từ H+)
3) Na2CO3 + Ba(OH)2 → BaCO3 + NaOH
4) Na2CO3 + CO2 + H2O → NaHCO3
5) Na2CO3 + FeCl2 → FeCO3 + NaCl
6) Na2CO3 + FeCl3 + H2O → Fe(OH)3 + CO2 + NaCl
7) Na2CO3 + AlCl3 + H2O → Al(OH)3 + CO2 + NaCl
8) Na2CO3 + C6H5-OH (phenol) → C6H5O-Na + NaHCO3
9) Na2CO3 + NaHSO4 → Na2SO4 + CO2 + H2O
10) Na2CO3 + SO2 → Na2SO3 + CO2

Các tính chất hóa học cơ bản của NaHCO3

• Natri bicacbonat là muối axit do có nguyên tử H linh động trong thành phần gốc axit, thể hiện tính axit yếu. Tuy nhiên vì NaHCO₃ là muối của axit yếu (H₂CO₃) nên có thể tác dụng với axit mạnh hơn (ví dụ HCl…), giải phóng khí CO₂, do đó NaHCO₃ cũng thể hiện tính bazơ và tính chất này chiếm ưu thế hơn tính axit^[4].
• Trong dung dịch nước thì NaHCO₃ bị thủy phân tạo môi trường bazơ yếu:

NaHCO₃ + H₂O → NaOH + H₂CO₃

môi trường này có thể làm đổi màu quỳ tím nhưng không đủ mạnh để làm đổi màu dung dịch phenolphtalein.^[2]

• Tác dụng với axit mạnh tạo thành muối và nước, đồng thời giải phóng khí CO₂:

2NaHCO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2H₂O + 2CO₂

• Tác dụng với bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới:

NaHCO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + NaOH + H₂O

hoặc tạo thành hai muối mới:

2NaHCO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + Na₂CO₃ + 2H₂O

• Tác dụng với NaOH tạo thành muối trung hòa và nước:

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

• Dưới tác dụng của nhiệt độ, NaHCO₃ chuyển hóa qua lại với Na₂CO₃ theo phản ứng:

2NaHCO₃ ←t°→ Na₂CO₃ + H₂O + CO₂

tag baoh2 xảy đun nóng cộng gì phenol