Tìm Hiểu Về Khái Niệm Oxit Axit

Oxit là gì?

– Định nghĩa: Oxit là hợp chất của hai nguyên tố, trong đó có một nguyên tố là Oxi.

 Ví dụ: FeO, CuO, SO₂, P₂O₅,..

Cách gọi tên oxit axit

Tên oxit axit: (Tên tiền tố chỉ số nguyên tử của phi kim) + Tên phi kim + (tên tiền tố chỉ số nguyên tử oxi) + ‘‘Oxit’’

Chỉ số	Tên tiền tố	Ví dụ
1	Mono (không cần đọc đối với các hợp chất thông thường)	ZnO: Kẽm oxit
2	Đi	UO2: Urani đioxit
3	Tri	SO3: Lưu huỳnh trioxit
4	Tetra
5	Penta	N2O5: Đinitơ pentaoxit
6	Hexa
7	Hepa	Mn2O7: Đimangan heptaoxit

Phân loại Oxit

– Để phân loại oxit người ta dựa vào tính chất hóa học của chúng với nước, axit, bazơ,…

– Các Oxit được chia thành 4 loại :

+ Oxit bazơ: Là những oxit khi tác dụng với dung dịch axit, tạo thành muối và nước.

 Ví dụ: Na₂O, CuO, BaO, FeO,…

+ Oxit axit: Là những oxit khi tác dụng với dung dịch bazơ, tạo thành muối và nước.

 Ví dụ: SO₂, SO₃, CO₂, P₂O₅,…

+ Oxit lưỡng tính: Là những oxit khi tác dụng với dung dịch bazơ, và khi tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

 Ví dụ: Al₂O₃, ZnO,…

+ Oxit trung tính:  Còn được gọi là oxit không tạo muối, là những oxit không tác dụng với axit, bazơ,  nước.

 Ví dụ: CO, NO,…

Tính chất hóa học của oxit axit

1. Tính tan

Trừ SiO₂ thì hầu hết các oxit axit đều tan trong nước để tạo thành dung dịch axit.

Ví dụ:

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

N₂O₅ + H₂O → 2HNO₃

SO₂ + H₂O→ H₂SO₃

2. Tác dụng với oxit bazo tan để tạo ra muối

Thông thường đó là các oxit tác dụng được với nước (Na₂O, CaO, K₂O, BaO)

SO₃ + CaO -> CaSO₄

P₂O₅ + 3Na₂O -> 2Na₃PO₄

3. Tác dụng với bazơ tan

Bazo tan là bazo của kim loại kiềm và kiềm thổ mới. Cụ thể, có 4 bazo tan như sau: NaOH, Ca(OH)₂, KOH, Ba(OH)₂.

P₂O₅ + 6KOH → 2K₃PO4 + 3H₂O

Tuỳ vào tỉ lệ mol giữa oxit axit và bazơ tham gia phản ứng mà sản phẩm tạo ra sẽ khác nhau, có thể là nước + muối trung hoà, muối axit hoặc hỗn hợp 2 muối.

Gốc axit tương ứng có hoá trị II

Đối với kim loại trong bazơ có hoá trị I:

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit  là 1: Phản ứng tạo muối axit

NaOH + SO₂→ NaHSO₃

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2: Phản ứng tạo muối trung hoà

2KOH + SO₃ → K₂SO₃ +H₂O

Đối với kim loại trong bazơ có hoá trị II

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 1: Phản ứng tạo muối trung hoà

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2: Phản ứng tạo muối axit

SiO₂ + Ba(OH)₂ → BaSiO₃

Đối với axit có gốc axit hoá trị III

Đối với kim loại có hoá trị I:

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 6:

P₂O₅ + 6NaOH → 2Na₂HPO₄ +H₂O

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 4:

P₂O₅ + 4NaOH → 2NaH₂PO₄ +H₂O

Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2:

P₂O₅ + 2NaOH +H2O → 2NaH₂PO₄

Các oxit axit thường gặp

• CO₂: Cacbon đioxit (H₂CO₃)
• SO₂: Lưu huỳnh đioxit (H₂SO₃)
• SO₃: Lưu huỳnh trioxit (H₂SO₄)
• N₂O₃: Đinitơ trioxit (HNO₂)
• N₂O₅: Đinitơ pentaoxit (HNO₃)
• P₂O₃: Điphotpho trioxit (H₃PO₃)
• P₂O₅: Điphotpho pentaoxit (H₃PO₄)
• Cl₂O: Điclo oxit (HClO)
• Cl₂O₃: Điclo trioxit (HClO₂)
• Cl₂O₅: Điclo pentaoxit (HClO₃)
• Cl₂O₇: Điclo heptaoxit (HClO₄)
• CrO₃: Crôm trioxit (H₂Cr₂O₇ và H₂CrO₄)
• SiO₂: silic đioxit (H₂SiO₃)
• SeO₂: Selen đioxit (H₂SeO₃)
• SeO₃: Selen trioxit (H₂SeO₄)
• Mn₂O₇: Đimangan heptaoxit (HMnO₄)
• I₂O: Điiốt oxit (HIO)
• I₂O₃: Điiốt trioxit (HIO₂)
• I₂O₅: Điiốt pentaoxit (HIO₃)
• I₂O₇: Điiốt heptaoxit (HIO₄)
• Br₂O: Đibrôm oxit (HBrO)
• Br₂O₃: Đibrôm trioxit (HBrO₂)
• Br₂O₅: Đibrôm pentaoxit (HBrO₃)
• Br₂O₇: Đibrôm heptaoxit (HBrO₄)
• TeO₂: Telua đioxit (H₂TeO₃)
• F₂O: Điflo oxit (HFO)
• UO₂: Urani đioxit (H₂UO₃)
• UO₃: Urani trioxit (H₂UO₄)
• WO₃: Wolfram trioxit (H₂WO₄)
• ZnO: Kẽm oxit (H₂ZnO₂)
• B₂O₃: Bo oxit (H₃BO₃)

Tổng hợp bài tập oxit axit tiêu biểu

Trường hợp 1: Khi các oxit axit (CO₂, SO₂…) tác dụng với dung dịch kiềm (KOH, NaOH…)

Phương trình hóa học

CO₂ + NaOH → NaHCO₃        (1)

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O        (2)

Cách giải

Bước 1: Xét tỉ lệ mol bazo và oxit axit, giả sử là T

– Nếu T ≤ 1: Sản phẩm thu được là muối axit tức chỉ xảy ra phản ứng (1)

– Nếu 1 < T < 2: Sản phẩm thu được là muối axit và muối trung hòa tức xảy ra đồng thời 2 phản ứng  (1) và (2)

– Nếu T ≥ 2: Sản phẩm thu được là muối trung hòa tức chỉ xảy ra phản ứng (2).

Bước 2: Viết phương trình phản ứng và tính toán theo phương trình đó (nếu xảy ra cả 2 phản ứng thì cần đặt ẩn và giải theo hệ phương trình)

Bước 3: Tính toán theo yêu cầu của đề bài đã cho

Trường hợp 2: Khi các oxit axit (CO₂, SO₂…) tác dụng với dung dịch kiềm thổ (Ca(OH)₂, Ba(OH)₂…)

Phương trình phản ứng

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O        (1)

2CO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂        (2)

Cách giải

Bước 1: Xét tỉ lệ

– Nếu T ≤ 1: Sản phẩm thu được là muối trung hòa (xảy ra phản ứng (1))

– Nếu 1 < T < 2: Sản phẩm thu được là muối axit và muối trung hòa (xảy ra phản ứng (1) và (2))

– Nếu T ≥ 2: Sản phẩm thu được là muối axit (xảy ra phản ứng (2)).

Bước 2 và bước 3 tương tự trường hợp 1.

Ví dụ: Sục 6,72 lít khí CO₂ trong điều kiện tiêu chuẩn vào 400ml dung dịch NaOH 1M. Tính khối lượng muối tạo thành.

Giải

Ta có: nCO₂ = 6,72 x 22,4 = 0,3 (mol)

nNaOH = C­_M x V = 1 x 0,4 = 0,4 (mol)

Phương trình hóa học

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O                       (1)

Có:    0,3mol  0,4mol

P/ứ:    0,2<-  0,4  -> 0,2

Theo PTHH (1) ta thấy CO₂ dư nên số mol tính theo NaOH tức nNa₂CO₃ = 0,2 (mol)

nCO₂­ _p/ứ = 0,2 (mol) => nCO_{2 dư} = 0,3 – 0,2 = 0, 1 (mol)

CO₂ dư :  CO₂ + Na₂CO₃ + H₂O → 2NaHCO₃               (2)

Có        :   0,1mol  0,2mol

P/ứ:   :      0,1      -> 0,1           -> 0,2

Theo PTHH (2) ta thấy Na₂CO₃ dư nên số mol tính theo CO₂:

nNaHCO₃ = 2nCO₂ = 0,1 x 2 = 0,2 (mol)

nNa₂CO_3 dư = 0,2 – 0,1 = 0,1 (mol)

Dung dịch thu được sau phản ứng gồm 2 muối: Na₂CO₃ (0,1 mol), NaHCO₃ (0,2 mol)

mNa₂CO₃ = 0,1 x 106 = 10,6 (g)

mNaHCO₃ = 0,2 x 84 = 16,8 (g)

Bài 1 trang 6 sgk hoá 9: Có những oxit sau: CaO, Fe₂O₃, SO₃. Oxit nào có thể tác dụng được với:

a) Nước.

b) Axit clohiđric.

c) Natri hiđroxit.

Viết các phương trình phản ứng.

* Lời giải bài 1 trang 6 sgk hoá 9:

a) Những oxit tác dụng với nước:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

b) Những oxit tác dụng với axit clohiđric:

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

c) Những oxit tác dụng với dung dịch natri hiđroxit:

SO₃ + NaOH → NaHSO₄

SO₃ + 2NaOH → Na₂SO₄ + H₂O.

Bài 2 trang 6 sgk hoá 9: Có những chất sau: H₂O, KOH, K₂O, CO₂. Hãy cho biết những cặp chất nào có thể tác dụng với nhau.

* Lời giải bài 2 trang 6 sgk hoá 9:

Những cặp chất tác dụng với nhau từng đôi một:

H₂O + CO₂ → H₂CO₃

H₂O + K₂O → 2KOH

2KOH + CO₂ → K₂CO₃ + H₂O

KOH + CO₂ → KHCO₃

K₂O + CO₂ → K₂CO₃

Bài 3 trang 6 sgk hoá 9: Từ những chất sau: Canxi oxit, lưu huỳnh đioxit, cacbon đioxit, lưu huỳnh trioxit, kẽm oxit, em hãy chọn một chất thích hợp điền vào các phản ứng:

a) Axit sunfuric + … → kẽm sunfat + nước

b) Natri hiđroxit + … → natri sunfat + nước

c) Nước + … → axit sunfurơ

d) Nước + … → canxi hiđroxit

e) Canxi oxit + … → canxi cacbonat

Dùng các công thức hóa học để viết tất cả những phương trình phản ứng hóa học trên.

* Lời giải bài 3 trang 6 sgk hoá 9:

a) H₂SO₄ + ZnO → ZnSO₄ + H₂O

b) 2NaOH + SO₃ → Na₂SO₄ + H₂O

c) H₂O + SO₂ → H₂SO₃

d) H₂O + CaO → Ca(OH)₂

e) CaO + CO₂ → CaCO₃

Bài 4 trang 6 sgk hoá 9: Cho những oxit sau: CO₂, SO₂, Na₂O, CaO, CuO. Hãy chọn những chất đã cho tác dụng với:

a) nước để tạo thành axit.

b) nước để tạo thành dung dịch bazơ.

c) dung dịch axit để tạo thành muối và nước.

d) dung dịch bazơ để tạo thành muối và nước.

Viết các phương trình phản ứng hóa học trên.

* Lời giải bài 4 trang 6 sgk hoá 9:

a) CO₂, SO₂ tác dụng với nước tạo thành axit:

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

SO₂ + H₂O → H₂SO₃

b) Na₂O, CaO tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ:

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

c) Na₂O, CaO, CuO tác dụng với axit tạo thành muối và nước:

Na₂O + 2HCl → 2NaCl + H₂O

CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

d) CO₂, SO₂ tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước:

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O

Bài 5 trang 6 sgk hoá 9: Có hỗn hợp khí CO₂ và O₂. Làm thế nào có thể thu được khí O₂ từ hỗn hợp trên? Trình bày cách làm và viết phương trình phản ứng hóa học.

* Lời giải bài 5 trang 6 sgk hoá 9:

Dẫn hỗn hợp khí CO₂ và O₂ đi qua bình đựng dung dịch kiềm (dư) (Ca(OH)₂, NaOH…) khí CO₂ bị giữ lại trong bình, do có phản ứng sau:

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + H₂O

Hoặc CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

Bài 6 trang 6 sgk hoá 9: Cho 1,6g đồng (II) oxit tác dụng với 100g dung dịch axit sunfuric có nồng độ 20%.

a) Viết phương trình phản ứng hóa học.

b) Tính nồng độ phần trăm các chất có trong dung dịch sau khi phản ứng kết thúc.

* Lời giải bài 6 trang 6 sgk hoá 9: 

– Theo bài ra, cho 1,6g đồng (II) oxit tác dụng với 100g dung dịch axit sunfuric nên ta có:

a) Phương trình hoá học của phản ứng:

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

b) Theo phương trình phản ứng trên thì lượng CuO tham gia phản ứng hết, H₂SO₄ còn dư.

– Nên khối lượng CuSO₄ tạo thành được tính theo số mol CuO:

n_CuSO4 = n_CuO = 0,02 (mol) ⇒ m_CuSO4 = 0,02.160 = 3,2 (g).

– Khối lượng H₂SO₄ dư sau phản ứng là:

m_H2SO4 = 20 – 98.0,02= 18,04 (g).

– Nồng độ phần trăm của các chất trong dung dịch sau phản ứng là:

C%_(CuSO4) = .100% = 3,15%

C%_(H2SO4) = .100% = 17,76%

 

 

 

 

Tag: luyện hcl dưới đây lưỡng hay chứng minh thuộc phải oxit+oxit- co cro3 quát sắt từ clohidric td vs vừa nhận xác chuyên ôxit bảng gì dd cộng cr crom igf g h20 h2 hút ẩm khái niệm mạnh phòng thí nghiệm chế trực tiếp n2 nghĩa p sao tac vd ở cro đúng sai 9 photphoric bari hidroxit kali dạng dãy (hcl) đặc nóng phát tại al2o3 bai tap ve voi dich về dấu hiệu la j kể lấy lý thuyết liệt kê mgo mno2 mn2o7 nêu quan trọng sio2 tuong ung cthh yếu kiểm tra tiết ôn thực hành lớp violet tìm muoi dinh nghia va nhan biet